Beter wordt het niet

Als mensen mij vragen wat meditatie nu eigenlijk is, dan zeg ik: ‘je verhouden tot wat is, nu, op dit moment.’

Dat heeft weinig van doen met het ‘leegmaken’ van het hoofd (dan ben je weer in de ‘doe’ modus). Of het vertoeven in hemelse regionen waarin alles vredevol en licht is.

Meditatie is hard werk: hoe stiller het lichaam wordt hoe onrustiger het hoofd, pas dan ga je waarnemen wat zich allemaal afspeelt in je gedachten en het enige waar je de hele tijd mee bezig bent is opmerken ‘hé; er is weer een gedachte, ik laat hem gaan.’ Totdat er een seconde daarna alweer een andere gedachte aan de deur klopt.

En waarom zou je dit dan überhaupt gaan doen, dat eindeloos stilzitten, het ervaren van alle gedachten en krampen en pijntjes in het lichaam? Waarom niet gewoon een eindje rennen of fietsen?

Via deze omweg kom ik bij mijn artikel: ’Beter wordt het niet.’ Met als ondertitel: we verliezen de vaardigheid om om te gaan met tegenslagen.

Het lijkt alsof we in onze maatschappij zelf verantwoordelijk zijn voor onze tegenslagen en voor ons geluk. Ida Hallgren zegt: ‘betrap je jezelf op ongelukkige gedachten dan moet je óf wat harder lopen of je bent niet optimistisch genoeg.’ Als je niet stralend wakker wordt, doe je iets fout.

Grenzeloze positiviteit is verworden tot een voorwaarde voor geluk.

Hallgren zegt: ‘steeds vaker heb ik te maken met cliënten, vaak jongeren, die denken fundamenteel mislukt te zijn omdat ze een periode minder lekker in hun vel zitten.’

Ook wordt je snel neergezet als zeurpiet als je wat meer stilstaat bij de moeilijke dingen van het leven, het motto is dan: ‘kijk naar de positieve kant van het leven joh!’

Deze positiviteitsdrang tast volgens Hallgren ook ons empathisch vermogen aan. Als we onszelf geen raad weten met ongeluk, kunnen we ons evenmin inleven in andermans lijden.

Als je stil gaat zitten en werkelijk onderzoekt wat er zich aandient, hoe je je verhoudt tot wat is, dan kom je onvermijdelijk pijn en lijden tegen. Als net je baan hebt verloren, de liefde van je leven opgestapt is of je ziek blijkt te zijn, dan wordt je geconfronteerd met angst, en wat is daar vreemd aan? Je hebt niet elk aspect van het leven in de hand. Soms is het enig beschikbare medicijn: inzien dat het nu even is zoals het is.

De Stoicijnen, Marcus Aurelius in zijn Mediaties bijvoorbeeld, waren altijd bezig met leren leven zonder weerstand. Marcus heeft verschillende kinderen verloren, werd geplaagd door donkere gedachten want als keizer van Rome moest hij grote ingrijpende beslissingen nemen waarbij hij zich ook heel alleen kon voelen. Mooi om dat nog eens te lezen en te zien hoe je op een andere manier om kunt gaan met het leven.

Hallgren zegt: ‘onder andere met meditatie kun je het leed in jezelf en in anderen herkennen, leren accepteren en juist door die erkenning ontwikkel je dankbaarheid, mededogen voor andermans pijn en misschien uiteindelijk zelfs geluk. Hoewel dat ook geen voortdurende staat is.’

De Buddha kun je erop na slaan voor een praktisch stappenplan om om te gaan met het leven en het lijden wat er onvermijdelijk bij hoort.

Dat je kunt worden wat je wilt als je er maar in gelooft is een flagrante leugen zegt Hallgren. Laten we het leven nemen zoals het komt, soms met optimisme, soms met wanhoop, maar leren verhouden tot wat is is altijd de ingang tot grotere gemoedsrust en lichtheid.