Bestaat er ware liefde?
Esther Perel heeft een geweldig filmpje op you tube over; ‘de ware.’ Zegt hierover: ‘via datingsites komen we honderden mogelijke partners tegen, wie te kiezen? De keuzestress is enorm, want waar zoeken we naar? We zoeken naar iemand die in een persoon kan verenigen waar we vroeger een hele gemeenschap voor nodig hadden: allereerst moet ik me waanzinnig tot je aangetrokken voelen, zoveel, dat al die 99 anderen het tegen je afleggen, daarnaast moet je mijn waardes delen, mijn beste vriend zijn, zorgen dat ik me altijd mooi, begeerd en intelligent voel, nooit eenzaam of afgewezen, je moet intelligent zijn en een goede baan hebben, liefs ook mijn co-ouder kunnen worden, tja en naast veiligheid en stabiliteit me ook opwinding passie en mysterie bieden.’
Niemand kan ons ooit alles geven waar we naar verlangen. Met iedereen zul je issues hebben, het is aan jou voor welke issues je kiest, elke relatie brengt haar eigen eenzaamheid en strijdpunten met zich mee.
Een langdurige relatie, een huwelijk, is een verhaal waar je samen aan bouwt je schrijft, herschrijft en ontwikkelt je met elkaar. Guggenbühl zegt hierover: het huwelijk is een individuatieproces, En wat houdt dat dan in? Wat is het voordeel van een lange weg samen, 24/7? Door het huwelijk heeft men zich voorgenomen zich tot aan de dood toe intensief met elkaar bezig te houden, en juist deze restrictie houdt het potentieel in. Er is geen ontsnappen mogelijk, het is niet mogelijk de ander te veranderen , uiteindelijk zien beide partners alles onder ogen, alle eigenschappen, alle normale en abnormale karaktereigenschappen, want welke mens is er nu niet een beetje neurotisch? Welke mens is helemaal ‘normaal’?
Het huwelijk is een uitgelezen mogelijkheid de diepste confrontatie met jezelf aan te gaan.
En dan komen we bij de essentiële vraag: de ervaring van de zin van het leven. Een goed geleefd leven wordt toch vaak gezien als een zinvol leven. Tegelijkertijd betekent dat, dat we de confrontatie met lijden en met de dood aan zullen moeten gaan en vooral ook de confrontatie met onszelf, de eigen patronen, de wortels, de patronen in het ouderlijk huis, de band met de ouders ,broers en zussen, Daar is heel wat werk aan de winkel en als je je daarin verdiept, dan bevrijd je je van het steeds weer zoeken en beschuldigen van de ander en de buitenwereld maar kom je bij je eigen diepste kern terecht.
Individuatie is volgens Jung het streven van de mens naar zijn eigen ‘heilsweg’. Dat kan op vele manieren, via de kunst, koken, wetenschap of politiek, maar het huwelijk of de langdurige relatie is bij uitstek geschikt hiervoor omdat het de man confronteert met het vrouwelijk in hem en de vrouw met het mannelijk in haar zelf. ‘Het menselijke bestaan verloopt altijd binnen de onmiskenbare polariteit mannelijk-vrouwelijk, liefde – haat, de scheiding van en de vereniging met het andere geslacht.’ (Gugenbül in het ‘Het huwelijk’)
We hebben elkaar nodig om te kunnen groeien, onszelf beter te leren kennen, onze diepste behoeftes te achterhalen
Ik wil het graag hebben over Ferdinand Cuvelier, wat hij zegt over het Script van het het huwelijksdrama:
‘Elke relatie is een dramatisch gebeuren van twee protagonisten die met elkaar verwikkeld zijn in een strijd om én trouw aan zichzelf én trouw aan elkaar te zijn. Bij tijden lukt dit, op andere tijden leidt het tot epische gevechten. Een duurzame monogame relatie is alles behalve een statisch gegeven, je moet er je best voor doen, de relatie ontwikkelt zich door te tijd heen en volgens het inzicht van Liberty Kovacs speelt het huwelijk zich af volgens een script in zes bedrijven, die ik kort zal noemen. Dit script kan gespreid zijn over een heel huwelijksleven of zich zelfs in een weekend afspelen en ook steeds weer herhaald worden, met een backstep naar eerdere bedrijven, altijd weer raken de partner betrokken in het spanningsveld van de verschillen tussen wat jij verlangt en wat ik verlang. Tussen zelfrespect en respect voor de ander.
De bedrijven zijn de volgenden:
In het eerste bedrijf is men eensgezind, je zoekt de overeenkomsten. Men wordt verliefd zonder elkaar te kennen, men projecteert, men ziet wat men wil zien in de ander.
In het tweede bedrijf komen we de lastige verschillen tegen. De verschillen zorgen voor leven in de relatie, beweging, verrassingen, niet altijd even plezierig. Er ontstaat teleurstelling over niet ingeloste verwachtingen. Angst sluipt de relatie binnen: ‘Gaan we uit elkaar groeien?’ Is dit wel goed al die ruzie en die confrontaties?
Het derde bedrijf: kolonisatie, over elkaar heen. Hier komen we bij: ‘Als jij nu maar deed wat juist is, wat ‘normaal’ is wat nodig is, dan zou alles goed gaan tussen ons.’ Het is een poging om controle te krijgen over de relatie. De machtsstrijd begint.
Het vierde bedrijf: Afweer, afzondering, autonomie: los van elkaar. Mannen vluchten, vrouwen stormen de mannen achterna.
Sue Johnson heeft hier prachtig over geschreven en relatiecursussen ontwikkeld ‘hou me vast’ heetten ze, en dat is waar het letterlijk overgaat: hoe kunnen we elkaar vast blijven houden “when the going gets tough?’ Het kan hoog oplopen, het lijkt alsof de liefde weg is, men gaat nadenken over de liefde, wat is liefde nu precies? de partners staan even los van elkaar maar worden hierdoor ook sterker, autonomer, eigenlijk wil men wel trouw blijven aan de partner, op voorwaarde dat men trouw kan blijven aan zichzelf.
Het vijfde bedrijf: afstemming; naar elkaar toe.
Als men de moed heeft door te zetten, ontstaat er vergevingsgezindheid, men ziet dat men medebouwer is van het conflict, en dat de eigen machtsstrijd en de eigen afzondering die van de partner hebben opgeroepen. Men neemt verantwoordelijkheid voor de eigen bijdrage aan het geheel. En dan ontstaat er respect en acceptatie voor de andersheid van de partner. In deze fase kan men beter onderhandelen met elkaar, er is geen agressief noch defensief gedrag meer nodig, men realiseert zich dat men samen waarschijnlijk sterker staat dan alleen, de relatie gaat een meer realistische, ontspannen fase in.
Het zesde bedrijf: De reële relatie; bij elkaar.
Men vindt elkaar terug, zo heel anders maar toch ook vertrouwd. Men heeft het altijd geweten dat de ander anders is, maar niet geaccepteerd, werkelijk geaccepteerd. Nu is er de realisatie: dit is diens identiteit, diens onvervreemdbare en unieke wezen.
Samenvattend kunnen we zeggen dat de liefde groter is dan de vorm waarin we haar gieten. De liefde is niet de liefde voor éé n persoon, ze gaat veel verder dan dat. Liefde is deel uitmaken van een groter geheel, waarin we onze weg zoeken, met al onze onzekerheden, onze behoeftes en onze verlangens, en uiteindelijk zijn deze verlangens en behoeftes eigenlijk voor iedereen dezelfden. Liefde betekent ook zoeken naar onze eigen ware aard, de verbondenheid met onszelf , thuis zijn in ons eigen lichaam. We zijn zo vaak in oorlog met onze emoties. In contrast of misschien wel naast de maakbare samenleving is er het gegeven dat we ons moeten verhouden tot wat is, en hoe meer we ons daar tegen verzetten, woedend, of teleurgesteld of verdrietig over zijn, hoe meer we in de buitenwereld gaan zoeken naar wie we daar de schuld van kunnen geven.
Als we gestresst worden lijkt het alsof we niet meer nuchter na kunnen denken maar reageren vanuit het meest primitieve deel van ons brein, we kunnen de pauzeknop niet meer vinden en reageren, fel, instinctief en reactief. We worden eisend naar de ander toe: er is eisen en verlangen: de anderen moeten zich op een bepaalde manier gedragen anders voel jij je niet gezien, gehoord, begrepen. De ander wordt de Vijand die moet veranderen.
Stephen Covey zei altijd als iemand bij hem kwam en vertelde dat hij niet meer van zijn partner hield er maar een oplossing was: ‘Houden van is een werkwoord, je moet het doen.’ En doen betekent verantwoordelijkheid nemen voor je eigen verlangens en frustraties en die ander zien zoals hij of zij is en daar van houden.
Wat hiervoor nodig is, is training om deze mechanieken te herkennen, en er bij stil te staan, discipline en doorzettingsvermogen: de wil om dit traject met jezelf aan te gaan. Een coach kan je daarbij helpen. Om de pauze te knop te kunnen vinden, te observeren wat er nu werkelijk gebeurt en wat van jou is en en wat bij de ander hoort. Een liefdesrelatie is in feite niets anders dan alle andere relaties in ons leven, als we goed zijn in de liefde zijn we ook goed in werkrelaties, in het politieke debat, in het zorgen voor de wereld, het is het alfa en omega van alles.
Marcus Aurelius schreef: ‘Always remember these things: what the nature of the Whole is, what my own nature is, the relationship of this nature to that, what kind of part it is of what kind of Whole; and that there is no one who can prevent you keeping all that you say and do in accordance with that nature of which you are part.’
